ಸಿಂಧೂ ಜಲ ಒಪ್ಪಂದದ ಅಮಾನತು: ಭಾರತ-ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿ ಹೊಸ ಅಧ್ಯಾಯ ?

ಪ್ರಸ್ತಾವನೆ:

1947ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದಿಂದ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಬೇರ್ಪಟ್ಟ ನಂತರ, ಎರಡೂ ದೇಶಗಳ ನಡುವೆ ಸಾಕಷ್ಟು ಸಂಘರ್ಷಗಳು, ಯುದ್ಧಗಳು ಹಾಗೂ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಉದ್ವೇಗಗಳು ನಡೆದಿವೆ. ಆದರೆ ಇದೇ ಮೊದಲ ಬಾರಿ ಸಿಂಧೂ ಜಲ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಅಮಾನತು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.

ಭಾರತ - ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ನಡುವಿನ ಸಂಘರ್ಷಗಳು:

• 1947ರಿಂದ ಇಲ್ಲಿವರೆಗೆ ನಾಲ್ಕು ಯುದ್ಧಗಳು ನಡೆದಿವೆ.

• ಅನೇಕ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಕೃತ್ಯಗಳು, ವಾಗ್ವಾದಗಳು ವರದಿಯಾಗಿವೆ.

• 2016ರಲ್ಲಿ ಉರಿ ದಾಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಸರ್ಜಿಕಲ್ ಸ್ಟ್ರೈಕ್,

• 2019ರಲ್ಲಿ ಪುಲ್ವಾಮಾ ದಾಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಯಾಗಿ ಬಾಲಾಕೋಟ್ ವಾಯುದಾಳಿ.

• ವೀಸಾ ನಿಯಮ ಬದಲಾವಣೆ, ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕರು ವಾಪಸ್‌ ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳುವುದು ಮುಂತಾದ ಕ್ರಮಗಳು.

• ಆದರೆ, ಸಿಂಧೂ ಜಲ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಅಮಾನತು ಮಾಡಿರುವುದು ಇದೇ ಮೊದಲು.

ಸಿಂಧೂ ನದಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮಹತ್ವ:

• ಸಿಂಧೂ ನದಿಯು ಅದರ ಐದು ಉಪನದಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ:
  ಸಟ್ಲೇಜ್, ರಾವಿ, ಬ್ಯಾಸ್, ಝೇಲಮ್‌, ಚಿನಾಬ್.

• ಹಿಮಾಲಯದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟುತ್ತವೆ → ಭಾರತ → ಪಾಕಿಸ್ತಾನ → ಅರಬ್ಬಿ ಸಮುದ್ರ.

• ಎರಡೂ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಕೃಷಿ ಹಾಗೂ ನೀರಾವರಿ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗೆ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.

1960ರ ಸಿಂಧೂ ಜಲ ಒಪ್ಪಂದ:

• 1960 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 19 ರಂದು ಕರಾಚಿಯಲ್ಲಿ ಸಹಿ.

• ವಿಶ್ವಬ್ಯಾಂಕ್ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ.

• ಪೂರ್ವ ನದಿಗಳು → ಭಾರತ; ಪಶ್ಚಿಮ ನದಿಗಳು → ಪಾಕಿಸ್ತಾನ.

• ಭಾರತಕ್ಕೆ 34 ಲಕ್ಷ ಎಕರೆ ಅಡಿಗಳಷ್ಟು ನೀರಿನ ಸಂಗ್ರಹ ಅನುಮತಿ.

ನಿಯಂತ್ರಿತ ಹರಿವಿನ ಅಂಶ:

• ಪಶ್ಚಿಮ ನದಿಗಳ ಸ್ವಾಭಾವಿಕ ಹರಿವಿಗೆ ತಡೆ ಇಲ್ಲ.

• ಆದರೆ ನಿಯಂತ್ರಿತ ಹರಿವಿನಲ್ಲಿ ಬಗ್ಲಿಹಾರ್‌ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಮುಂತಾದ ಯೋಜನೆಗಳಿಂದ ನೀರನ್ನು ಸ್ಥಗಿತಗೊಳಿಸಬಹುದು.

• ಈ ನೀರು ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಕೃಷಿ, ಕುಡಿಯುವ ನೀರಿಗಾಗಿ ಮುಖ್ಯ.

ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳು ಹಾಗೂ ಯೋಜನೆಗಳ ಮಹತ್ವ:

• ಪಕಲ್ ದುಲ್, ಸವಾಲ್‌ಕೋಟ್‌ನಂಥ ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಶೀಘ್ರ ಪೂರ್ಣಗೊಳಿಸಿದರೆ:

  • ಹೆಚ್ಚು ನೀರು ಸಂಗ್ರಹ ಸಾಧ್ಯ

  • ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚು ಹಿಡಿತ ಸಿಗುತ್ತದೆ.

ಪರಿಶೀಲನೆಗೆ ಅನುಮತಿಯಿಲ್ಲದ ತೀರ್ಮಾನ:

• 2019: ಪುಲ್ವಾಮಾ ನಂತರ ಎಂಟು ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಅನುಮೋದನೆ.

• ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಪರಿಶೀಲನೆಗೆ ಬರುವ ಅವಕಾಶವಿತ್ತು.

• ಒಪ್ಪಂದ ಅಮಾನತಿನಿಂದ ಇನ್ನು ಪರಿಗಣನೆ ಬೇಕಿಲ್ಲ.

ಹೂಳೆತ್ತುವ ನಿಯಮದ ಬದಲಾವಣೆ:

• ಹಿಂದಿನ ನಿಯಮ: ಆಗಸ್ಟ್‌ನಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಹೂಳೆತ್ತುವ ಅನುಮತಿ.

• ಈಗ: ಯಾವ ಋತುವಿನಲ್ಲಿ ಬೇಕಾದರೂ ಸಾಧ್ಯ.

ದತ್ತಾಂಶ ಹಂಚಿಕೆ ಸ್ಥಗಿತ:

• ಹರಿವಿನ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ಹಂಚಿಕೆ ಒಪ್ಪಂದದ ಒಂದು ಅಂಶ.

• ಇನ್ನು ಮುಂದೆ ಭಾರತವು ಮಾಹಿತಿ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳದೇ ಇರಬಹುದಾಗಿದೆ.

ಏಕಪಕ್ಷೀಯ ಅಮಾನತು – ಆಕ್ಷೇಪ:

• ಒಪ್ಪಂದದ ಪ್ರಕಾರ:

  • ಬದಲಾವಣೆಗಾಗಿ ಭಾರತ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಹಾಗೂ ವಿಶ್ವಬ್ಯಾಂಕ್ ಅನುಮತಿ ಅಗತ್ಯ.

  • 2022ರಲ್ಲಿ ಭಾರತ ನೋಟಿಸ್‌ ನೀಡಿತ್ತು.

• ಪಾಕಿಸ್ತಾನ:

  • ಭಾರತ ಏಕಪಕ್ಷೀಯವಾಗಿ ತೀರ್ಮಾನಿಸುತ್ತಿದೆ – ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾನೂನು ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಎಂಬ ಆರೋಪ.

ಅಟ್ಟಾರಿ – ವಾಘಾ ಗಡಿ ಮುಚ್ಚುವ ಪರಿಣಾಮ:

• ಭಾರತ – ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ನಡುವಿನ ಏಕೈಕ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ರಸ್ತೆ ಮಾರ್ಗ.

• ಅಫ್ಗಾನಿಸ್ತಾನ ಕೂಡ ಇದರ ಮೂಲಕ ವಹಿವಾಟು ನಡೆಸುತ್ತದೆ.

• ಗಡಿ ಮುಚ್ಚುವ ನಿರ್ಧಾರದಿಂದ:

  • ದ್ವಿಪಕ್ಷೀಯ ವ್ಯಾಪಾರದ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ

  • ಅಫ್ಗಾನಿಸ್ತಾನ – ಭಾರತದ ವ್ಯವಹಾರದ ಮೇಲೆ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು.

• 2018 ನಂತರ ಸಂಬಂಧ ಹಳಸಿದ್ದರೂ ಸಣ್ಣ ಪ್ರಮಾಣದ ವ್ಯಾಪಾರ ಮುಂದುವರಿದಿತ್ತು.